თურქეთში სტამბულის საზღვაო არხის გაყვანის მოწინააღმდეგე ყოფილი სამხედროები დააკავეს
თურქეთში 100-ზე მეტმა ყოფილმა მაღალი რანგის ოფიცერმა ხელი მოაწერა საჯარო განცხადებას, რომელიც აკრიტიკებდა მთავრობის გადაწყვეტილებას სტამბულის არხის შენების შესახებ. მათი აზრით ამ არხის გახსნა დაარღვევდა მონტროს საზღვაო კონვენციას და ერდოღანს მისი დაცვისკენ მოუწოდებნენ.
თურქეთის მთავრობამ 10 ხელმომწერი დააკავა და მათ ისინი დემოკრატიულად არჩეული ხელისუფლების საქმეების ჩარევაში დაადანაშაულეს. ასევე ისინი დააკავშირეს 2016 წლის სამხედრო გადატრიალების მცდელობასთან.
რეჯეპ ტაიპ ერდოღანს სტამბულის არხის გაჭრა სურს. მშენებლობა გასულ თვეში დაიწყო. ეს მისი ერთ-ერთი უდიდესი ინფრასტრუქტურულ-ეკონომიკური პროექტია. მისი შესრულება კითხვის ნიშნებს გააჩენს მონტროს კონვენციასთან დაკავშირებით, რომელიც შავ ზღვაში სამოქალაქო და სამხედრო გემების მოძრაობას არეგულირებს.
კონვენცია 1936 წელს გაფორმდა და ის თურქეთს ბოსფორისა და დარდანელის სრუტეების კონტროლს აძლევს. კონვენცია უზრუნველყოფს მშვიდობიან პერიოდში სამოქალაქო გემების თავისუფალ გადაადგილებას. ასევე, მის ფარგლებში, იმ ქვეყნების სამხედრო ხომალდებს, რომლებიც შავიზღვისპირეთის სახელმწიფოებს არ წარმოადგენენ, ეზღუდება შავი ზღვის წყლებში გაჩერების პერიოდი.
კონვენცია მოიცავს მხოლოდ ბოსფორისა და დარდანელის სრუტეებს, ახალი არხის გაჭრა კი, მისი დარღვევის საშუალებას იძლევა, თუკი მას არ გადახედავენ.
ყოფილი სამხედროების თქმით ეს პროექტი თურქეთის ინტერესების საწინააღმდეგო იქნება.
გასულ კვირაში თურქეთის პარლამენტის სპიკერმა თქვა, რომ მონტროს კონვენციის დატოვება არც კი განიხილება.
მონტროს კონვენციის გაუქმება შავიზღვისპირეთის გეოპოლიტიკის აბსოლუტურ შეცვლას გამოიწვევს. კერძოდ, NATO-სა და აშშ-ს სამხედრო ხომალდებს მეტი ხნით გაჩერება შეეძლებათ შავი ზღვის წყლებში, ვიდრე ახლა. ამ ხელშეკრულების გაუქმება რა თქმა უნდა რუსეთის ინტერესებს ეწინააღმდეგება. აღსანიშნავია, რომ თურქეთში დაკავებულ რამდენიმე ყოფილ ადმირალს შორის, იყვნენ პრორუსული განწყობის პირებიც.
თურქეთის მთავრობამ 10 ხელმომწერი დააკავა და მათ ისინი დემოკრატიულად არჩეული ხელისუფლების საქმეების ჩარევაში დაადანაშაულეს. ასევე ისინი დააკავშირეს 2016 წლის სამხედრო გადატრიალების მცდელობასთან.
რეჯეპ ტაიპ ერდოღანს სტამბულის არხის გაჭრა სურს. მშენებლობა გასულ თვეში დაიწყო. ეს მისი ერთ-ერთი უდიდესი ინფრასტრუქტურულ-ეკონომიკური პროექტია. მისი შესრულება კითხვის ნიშნებს გააჩენს მონტროს კონვენციასთან დაკავშირებით, რომელიც შავ ზღვაში სამოქალაქო და სამხედრო გემების მოძრაობას არეგულირებს.
კონვენცია 1936 წელს გაფორმდა და ის თურქეთს ბოსფორისა და დარდანელის სრუტეების კონტროლს აძლევს. კონვენცია უზრუნველყოფს მშვიდობიან პერიოდში სამოქალაქო გემების თავისუფალ გადაადგილებას. ასევე, მის ფარგლებში, იმ ქვეყნების სამხედრო ხომალდებს, რომლებიც შავიზღვისპირეთის სახელმწიფოებს არ წარმოადგენენ, ეზღუდება შავი ზღვის წყლებში გაჩერების პერიოდი.
კონვენცია მოიცავს მხოლოდ ბოსფორისა და დარდანელის სრუტეებს, ახალი არხის გაჭრა კი, მისი დარღვევის საშუალებას იძლევა, თუკი მას არ გადახედავენ.
ყოფილი სამხედროების თქმით ეს პროექტი თურქეთის ინტერესების საწინააღმდეგო იქნება.
გასულ კვირაში თურქეთის პარლამენტის სპიკერმა თქვა, რომ მონტროს კონვენციის დატოვება არც კი განიხილება.
მონტროს კონვენციის გაუქმება შავიზღვისპირეთის გეოპოლიტიკის აბსოლუტურ შეცვლას გამოიწვევს. კერძოდ, NATO-სა და აშშ-ს სამხედრო ხომალდებს მეტი ხნით გაჩერება შეეძლებათ შავი ზღვის წყლებში, ვიდრე ახლა. ამ ხელშეკრულების გაუქმება რა თქმა უნდა რუსეთის ინტერესებს ეწინააღმდეგება. აღსანიშნავია, რომ თურქეთში დაკავებულ რამდენიმე ყოფილ ადმირალს შორის, იყვნენ პრორუსული განწყობის პირებიც.